در این فایل آموزشی ۳۵ صفحه ای در ابتدا به نقش روغن ترانسفورماتور و کاربرد آنها پرداخته می شود. در ادامه به آنالیز گازهای محلول در روغن، مکانیزم تولید گاز، شناسایی انواع خطا و ارزیابی روغن ترانسفورماتور پرداخته می شود.
ارزیابی روغن ترانسفورماتور
ارزیابی روغن ترانسفورماتور چیست؟ با توجه به این واقعیت که بسیاری از ترانسفورماتورهای قدرت در دنیا عمری بین ۳۰ تا ۴۰ سال دارند بنابراین احتمال ایجاد خطا و از مدار خارج شدن آنها افزایش می‌یابد. این امر مشکلات بسیار زیادی از جمله خروج، خارج از برنامه، خسارتهای مادی و نهایتاً ناپایداری شبکه را به دنبال خواهد داشت. بنابراین مقوله ارزیابی وضعیت و عمر سنجی تجهیزات شبکه برق به ویژه ترانسفورماتورهای قدرت بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
روغن و عایق کاغذی ترانسفورماتور در اثر عوامل داخلی و خارجی پیر می‌شود اما پیری ترانسفورماتور تنها عامل برای از بین رفتن آن نمی‌باشد بلکه ایجاد خطا و گسترش آن در ترانسفورماتور پیر، نقش بسیار موثری برای از بین رفتن آن داد. در ارزیابی وضعیت و عمر سنجی ترانسفورماتورها با توجه به تستهای مختلف روغنی، الکتریکی و مدرن و با تحلیلهای انجام شده بر روی نتایج حاصل از این تستها می‌توان عمر واقعی ترانسفورماتور را در مقایسه با عمر ظاهری آن بدست آورد و عملاً راهکارهایی جهت استفاده بهینه از ترانسفورماتور و در نتیجه افزایش طول عمر آن ارائه نمود. علاوه بر انجام تستهای لازم جهت عیب‌یابی و ارزیابی روغن ترانسفورماتور به منظور تعیین عمر واقعی ترانسفورماتور اطلاعات دیگری از جمله تستهای کارخانه‌ای، مقدار بارگذاری و مدت آن، سوابق تستهای روغن، سوابق تعمیر و نگهداری انجام شده و حوادث اتفاق افتاده بر روی ترانسفورماتورها نیز مورد نیاز می‌باشد.
روغن ترانسفورماتور
روغن ترانسفورماتور حداقل چهار وظیفه در ترانسفورماتور انجام می‌دهد:
– نقش عایقی
– خنک کنندگی
– اطفاء جرقه
– حلالیت گازهای مختلف و رطوبت
آنالیز گازهای محلول در روغن
یک روش مهم برای تشخیص خطا در ترانسفورماتورها آنالیز گازهای محلول در روغن (Dissolved Gas Analysis) می‌باشد. تشکیل گاز در روغن ترانسفورماتور در حال کار نشانگر وجود تنش در داخل ترانسفورماتور است. این آنالیز یک ماه بعد از هر سرویس و حداقل یک بار در سال بر روی ترانسفورماتور انجام می‌شود. در صورت بروز مشکل در ترانسفورماتور، آنالیز گازهای محلول در روغن را می‌توان چندین بار تکرار نمود. استفاده از این روش به مراتب یکی از مهمترین ابزار تعیین سلامت ترانسفورماتور می‌باشد. توجه به این نکته ضروری است که در ارزیابی وضعیت ترانسفورماتور، نمونه‌گیری و انجامDGA در سه حالت زیر روشی غیر قابل اعتماد می‌باشد اگر:
۱- ترانسفورماتور در حالت off-line (بدون برق) و سرد باشد.
۲- ترانسفورماتور جدید باشد.
۳- اگر ترانسفورماتور کمتر از یک یا دو هفته پس از تصفیه روغن به صورت پیوسته در مدار باشد.
از آنجایی که ترانسفورماتورها تجهیزات بسیار پیچیده و گران قیمتی هستند احیای هر یک از آنها بسیار مهم می‌باشد. استفاده متناوب از روش آنالیز گازهای محلول در روغن و تحلیلهای مناسب از آن، یکی از مهمترین مسائل در ارزیابی وضعیت و عمر سنجی ترانسفورماتورها می‌باشد.
مقایسه نتایج حاصل از آنالیز گازهای محلول در روغن با نتایج حاصل از آنالیزهای قبلی می‌تواند نرخ و روند تولید گاز در ترانسفورماتور را مشخص نماید. اگرچه در ادامه این گزارش مثالهایی در این رابطه ارائه می‌گردد. اما یک روش جهانی قابل قبول برای تفسیر آنالیز گازهای محلول در روغن وجود ندارد.
ترانسفورماتورها تجهیزات بسیار پیچیده‌ای هستند و مسائلی همچون پیری، کنشها و واکنشهای شیمیایی میدانهای الکتریکی، میدانهای مغناطیسی، انبساط و انقباض حرارتی، تغییرات بار، جاذبه زمین و نیروهای دیگر همگی در داخل تانک بر روی یکدیگر اثر میگذارند. خطاها، ضربه‌های ولتاژ، تغییرات گسترده، درجه حرارت محیط، میدانهای مغناطیسی زمین و جاذبه زمین نیروهایی هستند که از خارج بر ترانسفورماتور تاثیر میگذارند. مشاوره با افراد متخصص، تجربه، مطالعه، مقایسه نتایج دوره‌ای DGA، نگهداری سوابق دقیق از تاریخچه ترانسفورماتور، استفاده از اطلاعات دمونتاژ یک ترانسفورماتور، مهارتهای فنی را افزایش می‌دهد و طول عمر بیشتری برای این وسیله مهم میسر می‌سازد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارزیابی روغن ترانسفورماتور می توانید فایل زیر را دانلود و مطالعه نمایید.
